HR 8 november 2019 (Slapende dienstverbanden), ECLI:NL:HR:2019:1734
In deze zaak heeft de Hoge Raad uitsluitsel gegeven over de vraag of er een verplichting voor de werkgever geldt om het contract van een langdurig arbeidsongeschikte werknemer met een slapend dienstverband te beëindigen, al dan niet onder toekenning van een transitievergoeding. De Hoge Raad beantwoordt deze kernvraag bevestigend en oordeelt in het kort dat een werkgever op grond van het goed werkgeverschap in beginsel gehouden is in te stemmen met een verzoek van de werknemer daartoe. Hieronder de belangrijkste punten uit de uitspraak op een rijtje.
1. Wat is een slapend dienstverband?
Een slapend dienstverband is een dienstverband waarbij de werkgever de werknemer geen loon meer betaalt en na twee jaar arbeidsongeschiktheid van een werknemer niet opzegt, terwijl hij daartoe wel bevoegd is. Doordat de arbeidsovereenkomst in stand blijft, hoeft de werkgever ook geen transitievergoeding te betalen. Dit is dus een goedkopere optie voor de werkgever dan de optie van het opzeggen van de arbeidsovereenkomst. Voor de werknemer kan dit beknellend werken. Mede daarom is de beantwoording van de Hoge Raad van voorgenoemde kernvraag van groot belang.
2. Beantwoording kernvraag
De Hoge Raad oordeelt dat een werkgever op grond van het goed werkgeverschap gehouden is in te stemmen met een voorstel van de werknemer tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst. De beëindiging van de arbeidsovereenkomst neemt dan de vorm aan van beëindiging met wederzijds goedvinden. De werkgever zal dan ook gehouden zijn een vergoeding toe te kennen aan de werknemer, ter hoogte van de wettelijke transitievergoeding. De vergoeding hoeft niet meer te bedragen dan het bedrag dat betaald zou moeten worden aan een transitievergoeding op de dag dat de periode van 104 weken arbeidsongeschiktheid voorbij zouden zijn.
3. Uitzonderingen
Uit het arrest volgt dat de werkgever met behoud van de bewijslast zich kan beroepen op één uitzondering, namelijk het feit dat de werkgever een gerechtvaardigd belang heeft bij instandhouding van de arbeidsovereenkomst. Het voorbeeld dat de Hoge Raad noemt is de situatie waarin wordt verwacht dat de werknemer op korte termijn zal herstellen (de Hoge Raad spreekt van: ‘reële re-integratiemogelijkheden’). De Hoge Raad begrenst de uitzonderingsmogelijkheid aan de andere kant wel: het bijna bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd valt niet valt onder een dergelijke uitzondering.
4. Wet compensatie transitievergoeding
De transitievergoeding is bij beëindiging van het slapende dienstverband dus ook verschuldigd. De Hoge Raad noemt als rechtvaardiging daarvoor de ´Wet compensatie transitievergoeding´ die op 1 april 2020 in werking zal treden. Werkgevers kunnen dan (met terugwerkende kracht tot arbeidsovereenkomsten die op of na 1 juli 2015 zijn geëindigd) aanspraak maken op compensatie van een bedrag ter hoogte van de wettelijke transitievergoeding. Werkgevers moeten wel opletten dat de compensatie die zij op grond van deze wet op het UWV kunnen verhalen, lager kan zijn dan het bedrag aan transitievergoeding waarop de werknemer recht zou hebben bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever. Dit is bijvoorbeeld het geval als de kosten van loondoorbetaling tijdens ziekte beperkt zijn, bijvoorbeeld bij tijdelijke arbeidsovereenkomsten of bij arbeidsovereenkomsten met een huishoudelijke hulp waar een beperkte periode van loondoorbetaling voor geldt (zes weken). De regering heeft voor deze gevallen aangegeven dat volledige compensatie niet noodzakelijk is.
5. Conclusie
Concluderend is de werkgever in beginsel verplicht om een slapend dienstverband te beëindigen, onder toekenning van een transitievergoeding, mits een werknemer daarom verzoekt. Als de werknemer niet verzoekt om beëindiging van het dienstverband, of als de werkgever een gerechtvaardigd belang daartoe heeft, dan kan de werkgever de werknemer wel in dienst houden. Voor advies over beëindiging van een contract tussen een werkgever en een langdurig zieke werknemer, het berekenen en betalen van de transitievergoeding, dan wel andere aspecten van dit onderwerp kunt u contact opnemen met het secretariaat van ons kantoor. Wij helpen u graag verder.