In de signalering van week 37 heeft mijn collega Saffira van Wijk de uitspraak van de rechtbank Amsterdam besproken waarin de kantonrechter oordeelde dat de chauffeurs van Uber werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst. Op 21 september 2021 heeft het Gerechtshof Amsterdam (hierna: het hof) uitspraak gedaan over de arbeidssituatie van de schoonmakers van Helpling. In deze zaak staat de vraag centraal hoe de overeenkomst van de schoonmakers moet worden gekwalificeerd: als een arbeidsovereenkomst met het huishouden of als arbeids- dan wel uitzendovereenkomst met Helpling? In deze signalering zal ik de uitspraak van het hof bespreken en de vergelijking maken met de uitspraak van de rechtbank Amsterdam over de chauffeurs van Uber.

Het verschil tussen een arbeids- en uitzendovereenkomst

Voor een arbeidsovereenkomst is vereist dat arbeid wordt verricht door de werknemer tegen betaling van loon onder gezag van de werkgever. Een uitzendovereenkomst is een arbeidsovereenkomst, enkel in een driehoeksverhouding. De werknemer wordt in dat geval door de werkgever ter beschikking gesteld van een derde om arbeid te verrichten. Het gezagselement wordt in dat geval uitgeoefend door die derde.

De uitspraak van het hof

Helpling beheert een online platform waar schoonmakers zich aanbieden om schoonmaakwerkzaamheden te verrichten en huishoudens kenbaar maken dat zij op zoek zijn naar een schoonmaker. Het hof is van oordeel dat tussen de schoonmakers en Helpling een uitzendovereenkomst bestaat. Tussen de huishoudens en de schoonmakers bestaat geen arbeidsovereenkomst. De huishoudens zijn te kwalificeren als de inlener van de schoonmakers. Het hof licht dit oordeel toe aan de hand van de volgende gezichtspunten.

Selectie
Helpling stelt enige eisen in het kader van de selectie van de schoonmaker, door de identiteitsgegevens van de schoonmaker te controleren, maar de uiteindelijke selectie vindt plaats door het huishouden. Het huishouden kiest namelijk een bepaalde schoonmaker op basis van het opgestelde profiel en tarief van de schoonmaker.

Arbeid
De werkzaamheden worden door de schoonmaker ten behoeve van het huishouden verricht. Helpling heeft vrijwel geen zicht op of de arbeid überhaupt wordt verricht, wat voor arbeid wordt verricht of op welke wijze. Zolang het huishouden een bepaald percentage van de betaling afdraagt aan Helpling, bemoeit Helpling zich niet met de uitvoering van de werkzaamheden. Deze situatie is volgens het hof moeilijk te verenigen met een tussen Helpling en de schoonmaker bestaande arbeidsovereenkomst: het is in dat geval ongebruikelijk dat een werkgever geen inzicht heeft in de arbeid die zijn werknemer verricht.

Hoogte beloning
De hoogte van de beloning wordt bepaald door het huishouden en de schoonmaker. Helpling heeft hier een kleine rol in, doordat Helpling enkel een harde ondergrens aan de beloning stelt, namelijk het wettelijk minimumloon. Helpling geeft verder een advies over het uurtarief van de schoonmakers, maar veel schoonmakers volgen dit advies niet. De schoonmakers hebben dus een grote vrijheid in het bepalen welk tarief zij voor de werkzaamheden willen ontvangen. Deze gang van zaken is volgens het hof aan de ene kant goed te verenigen met een arbeidsovereenkomst die bestaat tussen de schoonmaker en het huishouden, maar aan de andere kant is dit ook te verenigen met de tussen de schoonmaker en Helpling bestaande uitzendovereenkomst.

Wijze van betaling
Het huishouden mag de beloning niet rechtstreeks aan de schoonmaker overmaken. Helpling verplicht de huishoudens om de betaling van de beloning te doen via de betalingsdienst Stripe. Deze manier van betaling is heel ongebruikelijk wanneer een arbeidsovereenkomst tussen het huishouden en de schoonmaker zou bestaan.

Rechten en plichten van huishouden en schoonmaker
Helpling stimuleert de huishoudens niet om enige vorm van een werkgeversrol aan te nemen. Wanneer een schoonmaker ziek is, kan de schoonmaker zijn werkzaamheden op een ander moment inhalen en er wordt niet gewezen op het recht op loondoorbetaling bij ziekte. Ook wordt in de algemene voorwaarden van Helpling niet gezegd dat huishoudens in het geval zij niet meer verder willen met een schoonmaker, de opzegtermijn moeten toepassen of een transitievergoeding moeten betalen. Door de wijze waarop de rechten en plichten tussen de huishoudens en schoonmakers zijn vormgegeven, kan niet worden gezegd dat sprake is van een arbeidsovereenkomst tussen de huishoudens en de schoonmakers.

Gezag, leiding en toezicht
Helpling heeft geen inzicht in de uitvoering van de schoonmaakwerkzaamheden. Het gezag, de leiding of het toezicht op de werkzaamheden wordt uitgevoerd door de huishoudens. Helpling bepaalt wel voor een groot deel de zogenoemde formele gezagsrelatie, omdat Helpling de betalingswijze voorschrijft.

Conclusie
Het hof komt gelet op het bovenstaande tot de conclusie dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst tussen de schoonmakers en de huishoudens, omdat de betaling niet rechtstreeks tussen hen plaatsvindt maar volledig door Helpling wordt gecontroleerd. Ook de wijze waarop aan de rechten en plichten door de huishoudens en schoonmakers uitvoering wordt gegeven, wijst niet op een arbeidsovereenkomst tussen de huishoudens en de schoonmakers. Vervolgens bepaalt het hof dat tussen de schoonmakers en Helpling een uitzendovereenkomst bestaat. Bij een uitzendovereenkomst vinden de werkzaamheden plaats onder leiding en toezicht van de inlener, in dit geval de huishoudens. De terbeschikkingstelling van schoonmakers geschiedt in het kader van de bedrijfsvoering van Helpling en de schoonmakers worden door Helpling ter beschikking gesteld om arbeid bij de huishoudens te verrichten via een opdracht van die huishoudens aan Helpling. Hiermee is voldaan aan de wettelijke vereisten die gelden voor het bestaan van een uitzendovereenkomst.

Beschouwing

Helpling en Uber beheren beiden een online platform waar vraag en aanbod naar een bepaalde dienst samen wordt gebracht. In dat kader is het opvallend dat de chauffeurs van Uber werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst en de schoonmakers van Helpling werkzaam zijn op basis van een uitzendovereenkomst. Hoe komt het dat de overeenkomsten van de chauffeurs van Uber en de schoonmakers van Helpling anders worden gekwalificeerd? Tussen de bedrijven Uber en Helpling bestaan de volgende verschillen.

De chauffeurs van Uber verrichten hun werkzaamheden voor Uber. Zij moeten namelijk akkoord gaan met de voorwaarden van Uber waardoor zij met Uber een overeenkomst sluiten om vervoersdiensten te verrichten. De schoonmakers van Helpling verrichten daarentegen niet de werkzaamheden voor Helpling maar voor de huishoudens. Helpling heeft geen zicht op de uitvoering van de werkzaamheden van de schoonmakers.

Ook in de vaststelling van de hoogte van de beloning bestaat een verschil tussen Uber en Helpling. Bij Uber wordt de ritprijs door Uber zelf bepaald. Daarentegen stellen de schoonmakers zelf vast welk tarief zij voor hun werkzaamheden willen ontvangen. Het is aan het huishouden om daarmee in te stemmen. Helpling stelt enkel een harde ondergrens voor deze beloning.

Het belangrijkste verschil tussen Uber en Helpling ziet op de gezagsverhouding. In het geval van Uber heeft de kantonrechter geoordeeld dat Uber het gezag uitoefent over de chauffeurs. Zo worden de chauffeurs beoordeeld aan de hand van een rating die invloed heeft op de toegang tot het platform en het aanbod van ritten. Daarbij beslist Uber eenzijdig over klachten van een klant. In het geval van Helpling oefenen de huishoudens het gezag uit over de schoonmakers, omdat zij bepalen welke werkzaamheden worden verricht, op welke manier en met welke middelen. Helpling bepaalt enkel de wijze waarop de werkzaamheden van de schoonmakers bedrijfsmatig worden ingericht, namelijk de wijze van betaling.

Samengevat, in het geval van Helpling wordt de arbeid verricht voor de huishoudens, bepalen de schoonmakers zelf de hoogte van hun beloning en wordt het gezag uitgeoefend door een derde, namelijk de huishoudens. Hierdoor is sprake van een uitzendovereenkomst. Bij Uber wordt de arbeid verricht voor Uber, bepaalt Uber de hoogte van de beloning en wordt het gezag niet uitgeoefend door de klanten, maar door Uber zelf. Hierdoor zijn de chauffeurs van Uber werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst.

Heeft u als werkgever of werknemer vragen over de vraag of sprake is van een arbeids- dan wel uitzendovereenkomst? Neem dan vooral contact met ons op!

Auteur: Emma Eijkelenboom